1 Inleiding
Vanuit de enquête, die Heide-Bes met Energie alweer een tijd geleden hield om de belangstelling voor de diverse toekomstige ontwikkelingen op energiegebied te peilen, was de toepassing van waterstof één van de onderwerpen, waarnaar gevraagd is.
Ik was daar vanwege persoonlijke voorkeuren niet ogenblikkelijk aan begonnen en werd tijdens het jubileumfeest van de bewonersorganisaties BOO en Heide-Bes aan die enquête-uitslagen herinnerd en verdiepte me nu wel in een aantal aspecten de toepassing van waterstof in de gebouwde omgeving.
2 Waterstofgas(H2) als vervanging voor aardgas bij verwarming.
Technisch is de overstap van aardgas naar H2 geen groot probleem: de verbrandingswaarde van een m3 aardgas is 3 x zo hoog als die van waterstof, dus moet je voor dezelfde warmte opbrengst 3 x zoveel H2 beschikbaar hebben dan het aantal m3 aardgas. De capaciteit van het gasnet moet daarmee evenredig vergroot worden, wat geen revolutionaire stap is. Vernieuwing van het gasnet is na 40-50 jaar sowieso noodzakelijk. Daarnaast zal er ongetwijfeld iets aan de brander in de CV-ketel aangepast moeten worden en ga is voorbij aan wat “details”, die ook aandacht behoeven. Via overstaande link wordt deze mogelijkheid verder onderbouwd en toegelicht.
Streven naar vermindering van de warmtebehoefte door middel van verdere isolatie van de woningen spreekt voor zichzelf.
3 Grootschalige beschikbaarheid van waterstof
Wanneer je op landelijk niveau aardgas en kolen als brandstof voor woningverwarming en de elektriciteitsvoorziening gaat vervangen door H2 dringen zich een aantal vragen op:
- Over hoeveel H2 hebben we het
- Hoe kan dat gemaakt worden
- Wat kost dat, wat zijn reële prijzen per m3
Het artikel van Thijs ten Brink via de volgende link is naar mijn smaak een hele aardige verkenning van de mogelijkheden en beperkingen, op basis van rekenwerk in grote stappen. Er is uitgebreid aandacht voor het rendement van omzetten van (groene) elektriciteit naar waterstof en weer van waterstof naar elektriciteit, voor het al dan niet bestaan van energie-overschotten op momenten van de dag en over het jaar, voor de grootte van energiebuffers, economische motieven om meer of minder productiecapaciteit te installeren, vraag-gestuurde opwekking enz.
Thijs ten Brink: Alleen wind- en zonne-energie zal onvoldoende zijn: Maar vlak de bijrollen van bijvoorbeeld waterkracht, aardwarmte, biomassa en kernenergie niet uit.
Thijs ten Brink sluit af met: De consequentie van de hierboven beschreven marktdynamiek is slechts dat er voor het elektriciteitsverbruik van waterstofproducenten fatsoenlijk betaald moet worden. De consequentie daarvan is dat waterstof de komende decennia nog niet in overvloed beschikbaar zal zijn, en dat groene waterstof waarschijnlijk nooit echt spotgoedkoop zal zijn. Dat is misschien doorslaggevend voor de plannen die je nu met waterstof hebt/had. Doe er je voordeel mee.
Wie groene waterstof wil produceren, is voor de elektriciteitsmarkt geen barmhartige Samaritaan die zich ontfermt over waardeloze overschotten. De waterstofproducent zal net als iedereen moeten betalen voor zijn verbruik. Het populaire idee van grootschalige waterstofproductie uit gratis stroom is daadwerkelijk kansloos. Mooier kan ik het niet maken.
4 Overzichtskaartje denkrichting van “dit moment”
De stand van zaken rond het denken over de energietransitie in Rotterdam laat zich aardig illustreren met de WAT-kaart, https://www.rotterdam.nl/wonen-leven/nieuwe-energie/WAT-Kaart.pdf
All electric oplossingen zijn vooral te vinden in het westen van Rotterdam, met name de Botlek. Elektriciteit wordt op zee gegenereerd, als energie voor de procesindustrie en als basis om voor H2-productie. De restwarmte is dan beschikbaar voor stadsverwarming.
5 Conclusie voor Heide-Bes met Energie:
Voor de komende jaren is omschakeling van onze wijk naar H2 als vervanger van aardgas niet reëel. De technische problemen zijn op te lossen, maar kostprijs voor een wijk als Heide-Bes zal veel te hoog liggen, terwijl de beschikbaarheid van H2, bij gebrek aan infrastructuur, voorlopig niet voldoende is.
Alles wordt anders, wanneer er bakken subsidies verstrekt worden, die dan niet alleen de start van H2 moeten motiveren, maar die zeker ook langdurig voor de continuïteit in H2-levering en technische back-up beschikbaar blijven.
Voor dit moment is de Heide-Bes buurt rood ingekleurd op de WAT-kaart en is stadsverwarming de meest waarschijnlijke oplossing voor de toekomst. Andere onderwerpen rond de energietransitie komen in https://www.rotterdam.nl/wonen-leven/energietransitie/ aan bod.
Ik zie dit stukje als een bijdrage in de meningsvorming, dus niet als de waarheid van nu en de rest der tijden.
Jolt Oostra
26 september 2019
*Dit artikel wordt in de INFO gepubliceerd en op de website van Heide-Bes gezet, zodat de doorverwijzingen/links actief zijn.